کیتوسان، کاربردهای بسیار متنوعی دارد و در طرح حاضر کاربردهای دارویی آن به شکل مواد اولیه مکمل مدنظر است.
کیتین که ماده اولیه تولید بیوپلیمر کیتوسان است، در برخی کشورهای جهان در مقیاس صنعتی تهیه می‌شود. خصوصیات شیمیایی و بیولوژیکی کیتوسان به ویژه در گریدهای دارویی موجب استفاده گسترده آن در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، پزشکی، داروسازی، کشاورزی و غذایی شده است.
به صورت خاص، کیتوسان در حوزه‌های زیست پزشکی، کشاورزی و صنایع غذایی کاربرد دارد و کاربردهای آن به‌ویژه در صنعت داروسازی، مکمل‌های غذایی کاهنده جذب چربی، آفت‌کش و حشره‌کش زیستی و مکمل رشد گیاهان، تصفیه آب و ترمیم کننده غضروف زانوی انسان (در قالب گلوکزامین طبیعی و غیرشیمیایی مشتق شده از کیتوسان) شناخته شده و در سطح جهانی پرطرفدار است. در حال حاضر هیچ شرکتی در ایران تولیدکننده کیتین، کیتوسان و مشتقات آن در مقیاس صنعتی نبوده و ایران واردکننده این محصول است.
گلوکزامین (C۶H۱۳NO۵) نیز یک قند آمینه و پیش‌سازی بر جسته در سنتز بیوشیمیایی پروتئین‌ها و لیپیدهای گلیکوزیله است. گلوکزامین در حال حاضر یک ماده مکمل رژیم غذایی است که به طور گسترده برای تقویت سلامت مفاصل استفاده می‌شود.
این ماده به طور طبیعی در بدن انسان یافت می‌شود و به شکل‌گیری و ترمیم غضروف بین مفاصل و استخوان‌ها کمک می‌کند. این قند آمینی به طور طبیعی در بدن انسان ساخته می‌شود. قندهای آمینی با سایر قندها که بخشی از هیدرات کربن را تشکیل می‌دهند، تفاوت دارند؛ به این ترتیب که قندهای آمینی جزو منابع انرژی مانند سایر قندها به حساب نمی‌آیند، بلکه در حفظ و نگهداری بافت‌های بدن مانند غضروف‌ها مؤثر است.
ترکیبات گلوکزامین اغلب به صورت مکمل‌های غذایی نیز موجودند. این نوع مکمل‌ها در کاهش درد و علائم آرتروز از طریق کمک به بازسازی غضروف‌ها نقش مهمی دارند. گلوکزامین معمولا در ترکیب با کندروتین اثرگذاری دارد.
مطالعات نشان داده‌اند که این ترکیب در بهبودی عملکرد استخوان‌ها و حفظ غضروف‌ها نقش مهمی دارند. از آنجایی که گلوکزامین به صورت مستقیم در هیچ منبع غذایی وجود ندارد، در نتیجه به صورت مکمل‌های غذایی در بازار عرضه می‌شود. مکمل‌های غذایی مذکور از پوسته سخت خارجی جانورانی مانند خرچنگ، میگو و همچنین مغز استخوان مرغ تهیه می‌شوند.
آرین عقیلی، مدیرعامل شتاب دهنده پرتقال در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد کارکرد این محصول گفت: طرح حاضر ماده اولیه مورد نیاز قرص‌های مکمل کیتوسان و قرص گلوکزامین، پودر بندآورنده خونریزی را فراهم می‌کند. این استارت‌آپ که هم‌اکنون با مشارکت شتابدهنده پرتقال و صندوق حمایت از سرمایه‌گذاری زیست فناوری در قالب یک شرکت، ثبت حقوقی شده است، دو بیوپلیمر ارزشمند دارویی شامل "کیتوسان" و "گلوکزامین" را با فناوری کاملا بومی و راندمان و درجه خلوص منحصر به فرد بر اساس استاندارد ۲۰۱۸ فارماکوپه آمریکا تولید می‌کند.
به گفته وی، کیتوسان بر مبنای محصولی به نام "کیتین" تولید و سنتز می‌شود. سخت پوستانی نظیر خرچنگ، میگو، لابستر و برخی بند پایان دیگر منشأ فرآوری کیتین هستند.
عقیلی، در مورد بازار این محصولات توضیح داد: این ماده یکی از مواد اولیه و مکمل‌های تولیدی این استارت‌آپ و از جمله محصولات کلیدی دارای بازار بالقوه داخلی و صادراتی بسیار مطلوب است. بررسی‌های به عمل آمده نشان می‌دهد که مکمل‌های گلوکزامین توسط شرکت‌های متعددی به داخل کشور وارد و یا در داخل کشور تولید می‌شوند که در هر دو حال مواد اولیه تمامی این مکمل‌ها (گلوکزامین سولفات) وارداتی هستند.
مدیر عامل شتابدهنده پرتقال در مورد ظرفیت تولید پیش‌بینی شده این محصول نیز خاطرنشان کرد: در حال حاضر این شرکت، تولید صنعتی روزانه تا ۱۰۰ کیلوگرم کیتوسان دارویی و تولید صنعتی روزانه تا ۵۰۰ کیلوگرم گلوکزامین دارویی را در قالب فناوری اختصاصی، نوآورانه و انحصاری خود در دستور کار قرار داده است.
وی ادامه داد: با در نظر گرفتن بازار مصرف داخلی موجود برای کیتوسان و گلوکزامین و همچنین با توجه به اهمیت و جایگاه کیتوسان به عنوان یک ماده اولیه دارویی، این شرکت تولید سالانه ۴.۵ تن کیتوسان و ۱۵ تن گلوکزامین در سال اول تولید را برنامه‌ریزی کرده است که البته همگام با توسعه صادرات محصول به بازارهای بین‌المللی و توسعه زنجیره مصرف کیتوسان در صنایع وابسته این میزان تولید در طول یک برنامه سه ساله تا ظرفیت اسمی ۳۰ تن کیتوسان و ۷۵ تن گلوکزامین افزایش خواهد یافت.
عقیلی یادآور شد: شتابدهنده پرتقال به عنوان یکی از شتابدهنده‌های دانش بنیان کشور در حوزه سلامت و علوم زیستی، در حال برنامه‌ریزی به منظور تخصیص یک سیکل شتابدهی اختصاصی بر محصولات نوآورانه مبتنی بر کیتوسان به‌ویژه در صنایع آب، کشاورزی، دامداری، آرایشی و بهداشتی و دارویی است و تاکنون نیز موفق به خروج استارت‌آپ‌های متمرکز بر تولید فیلم‌های درمان کننده زخم سوختگی، پودر بندآورنده خونریزی و کانال‌های ترمیم اعصاب محیطی شده است. استارت‌آپ‌های مذکور که همگی در حال تولید فاز صنعتی خود و اخذ مجوزهای رگولاتوری باشند، در زنجیره مصرف‌کنندگان کیتوسان تولیدی این شرکت قرار خواهند گرفت.
جزئیات هم‌سرمایه‌گذاری صندوق نوآوری
دیلم صالحی، مدیرعامل صندوق حمایت از سرمایه‌گذاری زیست فناوری در گفت‌وگو با ایسنا علت ورود به این طرح را اعتبار تیم فناور و جلوگیری از خروج ارز عنوان کرد و گفت: در ایران در حاشیه دریا، آبزیان زیادی وجود دارد که بافت سخت پوست آبزیان منبعی برای تولید کیتین است که از آن می‌توان محصولات مختلفی در حوزه صنایع دارویی و غذایی فرآوری و تولید کرد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر گلوکزامین و کیتوسان محصولات تولیدی از کیتین و وارداتی هستند که با تولید این محصولات از خروج ارز جلوگیری شده و پیش‌بینی می‌کنیم که در آینده با صادرات این محصول برای کشور ارزآوری هم داشته باشیم.
مدیرعامل صندوق حمایت از سرمایه‌گذاری زیست فناوری، ادامه داد: این طرح نمونه کامل همکاری صنعت و دانشگاه است و تیم سازنده و شتابدهنده در کنار هم روی پروژه کار می‌کنند، تیمی جوان که در حال تحقیق و بررسی روی مراحل بعدی طرح و تولید محصولات متنوع دیگر از این مواد اولیه هستند.
صالحی در مورد میزان سرمایه‌گذاری و سهامداری در این طرح نیز گفت: آورده مورد نیاز این طرح ۱۳.۱ میلیارد تومان است که بخشی از آن به‌صورت آورده غیرنقدی توسط مجری تامین می‌شود. از این میزان ۱۰.۴۸ میلیارد تومان توسط صندوق نوآوری و شکوفایی در ازای ۳۶.۸ درصد از سهام و ۲.۶۲ میلیارد تومان توسط صندوق حمایت از سرمایه‌گذاری زیست فناوری در ازای ۹.۲ درصد از سهام تامین شده است.