مسئولان از بروز خسارت ۳۰ درصدی خشکیدگی خوشه خرما به نخیلات شهرستان بم خبر می دهند و می‌گویند به علت عارضه‌ها و آفت‌های مختلف امسال ۱۲ درصد کمتر از سال گذشته از باغ‌های سطح زیرکشت شهرستان بم خرما برداشت شده و خبر بد اینکه بروز این پدیده های خسارت‌زا طی چندسال اخیر در حال تکرار و زیان های بهره برداران نیز در حال انباشت روی هم است؛ آن هم در شرایطی که جبران بیمه در مقابل خسارت ها ناچیز خوانده می شود.
مناطق شرقی استان کرمان شامل شهرستان‌های بم، نَرماشیر، فَهرج و ریگان از نواحی اصلی و مهم تولید خرما در کشور به شمار می‌رود که محصولات این بخش به دلیل کیفیت و مرغوبیت، مشتریان داخلی و خارجی بسیاری دارد و به کشورهای مختلف دنیا صادر می‌شود.
گستردگی و شدت خشکیدگی خرما در نخل ها، مشکلات زیادی را برای کشاورزان و تولیدکنندگان مناطق شرقی کرمان پدید آورده که لازم است مسئولان هرچه سریعتر برای حمایت و جبران ضرر و زیان مردم راهکارهایی بیاندیشند و اجرا کنند.
اقتصاد مردم شرق استان کرمان وابسته به خرماست و باغ- شهر جهانی بم بدون شک مهمترین قطب تولیدکننده خرمای مضافتی و مرغوب در کشور به شمار می رود که بخش قابل توجهی از این محصول راهی کشورهای مسلمان در ماه رمضان می شود و سهم قابل توجهی از بازار جهانی را نیز به خود اختصاص داده است.
اما طی سال های اخیر پدیده خشکیدگی خوشه خرما موجب شده بسیاری از مردم درآمد سالانه خود را از دست بدهند؛ هرسال دقیقا یک ماه مانده تا فصل برداشت محصول خرما با گرم شدن هوا و کمتر از یک هفته حجم قابل توجهی از محصول بر روی شاخه‌های درختان می‌خکشد و از بین می‌رود.
شیوع آفت زنجره خرما از یک طرف و پدیده خشکیدگی، تشدید ریزگردها و طوفان‌های متوالی شن و خشکسالی و گرمای هوا در کنار یکدیگر مجموعه‌ای از چالش‌ها را ایجاد کرده که دست نخل‌کاران را در پوست گردو گذاشته است.
کاهش ۱۲ درصدی برداشت
مدیر جهاد کشاورزی بم در این باره به خبرنگار ایرنا توضیح داد: سال جاری از ۱۰ هزار هکتار سطح زیرکشت محصول خرما در شهرستان بیش از ۷۰ هزار تُن برداشت محصول خواهیم داشت که نسبت به سال گذشته ۱۲ درصد کاهش داشته است.
محمدعلی معقول افزود: امسال با توجه به گرمای بی سابقه در تیر و مرداد برداشت محصول ما نسبت به سال گذشته کاهش یافته که علت اصلی آن عارضه خشکیدکی خوشه خرماست.
علت خشکیدگی مشخص نیست
وی اظهارداشت: باوجود پیگیری‌های انجام شده تاکنون علت اصلی عارضه خشکیدگی خوشه خرما مشخص نیست و نیاز به کارهای تحقیقاتی بسیاری دارد که مراکز تحقیقاتی استان باید در این زمینه به صورت جدی ورود کنند تا جلو خسارت بیشتر کشاورزان گرفته شود.
معقول گفت: سال گذشته بیش از ۸۰ هزار تُن خرما در شهرستان بم برداشت شده بود.
صادرات خرما به بیش از ۵۰ کشور
مدیر جهاد کشاورزی بم با اشاره به صادرات خرما از این شهرستان عنوان کرد: سال گذشته طبق آمار گمرک یکصد هزار تُن خرما به بیش از ۵۰ کشور صادرات داشتیم که رکورد خوبی بود البته این مقدار تنها خرمای شهرستان بم نبود و مربوط به خرماهای برخی استان ها و شهرستان های همجوار هم بود که وارد شهرستان شده است.
به گفته وی صادرات خرما ارزآوری و درآمدزایی این محصول را نشان می دهد که انتظار می‌رود مسئولان نسبت به این موضوع حساس‌تر باشند.
مدیر جهاد کشاورزی بم توضیح داد: جدا از بحث اشتغال‌زایی، معیشت ۸۰ درصد مردم شهرستان بم به صورت مستقیم و غیرمستقیم به خرما گره خورده است.
وی تصریح کرد: بحث‌های مربوط به تحقیقات حلقه مفقوده بم به حساب می‌آید و از مراجع متولی انتظار داریم در حوزه‌های تحقیقاتی به ما کمک کنند زیرا هر ساله با آفت‌های زیادی روبه رو هستیم.
- درگیری بیشتر عارضه خشکیدگی خوشه خرما
وی ادامه‌داد:خشکیدگی خوشه خرما در مناطق مختلف شهرستان متفاوت است و به صورت میانگین در شهرستان بم ۳۰ درصد محصول دچار خشکیدگی شده است.
مدیر جهاد کشاورزی بم اظهارداشت: در برخی مناطق که عارضه خشکیدگی خوشه خرما در آنها دیده نشده بود امسال مشاهده شده و باغ های خرما را درگیر کرده که این موضوع جای نگرانی دارد.
انتقال پاجوش آلوده و آفت سرخرطومی
وی به آفت‌هایی مانند زنجره خرما نیز در کنار خشکیدگی خوشه خرما اشاره کرد و افزود: امسال جدا از آفت‌های دیگر با آفت قرنطینه‌ای سرخرطومی حنایی که در شهرستان همجوار ما دیده شده و تعدادی از نخیلات این شهرستان را نیز درگیر کرده است روبه رو شدیم.
معقول گفت: آفت سوسک سرخرطومی حنایی بسیار خطرناک است و در این آفت درصد خسارت نداریم زیرا نخل که نتیجه زحمت ۱۰ ساله باغدار است از داخل خشک می شود و آفت به درون نخل نفوذ و از نخل تغذیه می‌کند.
این مسئول اضافه کرد: آفت مذکور به صورت عمده در شهرستان‌های سراوان، بوشهر و شهداد وجود داشته و علت اصلی آن انتقال پاجوش آلوده است.
وی درخصوص جلوگیری از انتقال این آفت نیز تاکید کرد: کشاورزان قبل از هرگونه نقل و انتقال پاجوش از کارشناسان جهاد کشاورزی مشاوره بگیرند زیرا اگر درختی آلوده شود باید بخشی از درخت که درگیر شده بریده، ضدعفونی و با قرص‌های آلومینیوم بسته شود اما دیگر درخت مثمر ثمری نمی‌شود که بتوانیم برای تولید روی آن حساب باز کنیم.
معصول همچنین درباره آفت زنجره خرما عنوان کرد:این آفت دو نسل دارد یکی مربوط به فروردین ماه که گذراندیم و دیگری اوایل مهرماه است که هنوز درگیر نشده‌ایم.
وی اظهارداشت: اگر به دلیل خنک شدن هوا برداشت خرما طولانی شود و به مهرماه برسد با عارضه ترشیدگی در خرما هم مواجه خواهیم شد و همچنین برخی از درخت‌ها درگیر آفت زنجره خرما می شوند.
مدیر جهاد کشاورزی بم تاکیدکرد:زنجره خرما در مهرماه آغاز می‌شود و کشاورز باید بموقع به کلینیک‌هایی که زیر نظر جهادکشاورزی فعالیت دارند مراجعه کند تا آفت را کنترل کنند.
به گفته وی در روند زندگی حشره زنجره خرما، قبل از بالغ شدن باید با آن مبارزه صورت گیرد.
قیمت‌گذاری خرما باعث ساماندهی این محصول شد
معقول همچنین با اشاره به قیمت‌گذاری نرخ خرما بیان کرد:درسال جاری مسئولان چهار شهرستان شرقی بم، نرماشیر،فهرج و ریگان اقدام به قیمت گذاری خرما و قیمت پایه ۴۵ هزار تومان را برای هر کیلو خرما اعلام کردند.
به گفته وی قیمت‌گذاری خرما در سال جدید باعث شد وضعیت خرما ساماندهی و همچنین با روند مشخصی خرید و فروش شود.
وی افزود:به دلیل اینکه در اوایل فصل برداشت هستیم و دلالان نیز به دنبال سوءاستفاده هستند بهتر است کشاورزان در فروش محصول عجله نکنند و محصول خود را در فرصت مناسب به فروش برسانند تا به درآمد مورد نظر برسند.
به گفته این مسئول، نزدیک به ۸۰ واحد بسته بندی سردخانه مجوزدار در سطح شهرستان وجود دارد که جوابگوی نیاز شهرستان خواهد بود.
معقول بیان کرد: این ظرفیت ایجاد شده تا باغداران خرمای خود را ذخیره کنند و بتوانند در موقعیت مناسب به فروش برساند.
۹۰ درصد نخیلات بم رقم مضافتی است
مدیر جهاد کشاورزی بم با اشاره به تنوع رقم‌های خرما در شهرستان بم گفت: حدود هشت رقم خرما از جمله ربی، هلیله‌ای، کلوت، مضافتی ،خرمای سفید یا همان قنداشکن و خرمای مجول در سطح شهرستان بم تولید می‌شود.
به گفته وی عمده نخیلات بم به میزان بالای ۹۰ درصد رقم مضافتی است که از نظر طعم، رنگ و بازارپسندی مناسب به عنوان یک برند جهانی شناخته شده است.
ضرورت تنوع بخشی به رقم های خرما
مدیر جهاد کشاورزی بم عنوان کرد: با توجه به آفاتی که وجود دارد در آینده نیاز است که به تنوع ارقام خرما نیز توجه کنیم.
وی گفت: باید رقم های صادراتی مانند پیارم و مجول جایگزین شوند زیرا رقم های صادراتی نیمه خشک هستند.
معقول اضافه کرد: در آینده برای جایگزینی نخیلات در نخلستان‌های مسن باید رقم های صادراتی پیارم و مجول بیشتر کاشت شود.
مدیر جهاد کشاورزی بم توضیح داد: اگر به تغذیه نخیلات توجه نشود درخت انواع آفات و بیماری را دچار می شود و متاسفانه باغدار در این خصوص کار علمی انجام نمی دهد.
معقول تصریح کرد: برای تغذیه مناسب باید خاک منطقه آزمایش شود و با توجه به نیاز درخت و موجودی خاک تجویز لازم انجام می شود.
وی افزود: به صورت عامیانه هر ساله باغدار کود اوره تجویز می کند که شاید درخت به این نوع کود اصلا نیاز نداشته باشد.
ضرورت بازنگری تعرفه های بیمه
مدیر جهاد کشاورزی بم همچنین درباره بیمه کشاورزی محصولات گفت: تعرفه های پرداختی بیمه برای رقم مضافتی خرما نیاز به بازنگری دارد زیرا خسارتی که به کشاورز پرداخت می‌شود نسبت به میزان محصول یک اصله درخت بسیار ناچیز است.
به گفته وی با توجه به افزایش هزینه‌های تولید باید صندوق بیمه کشاورزی مبلغ بیشتری را پرداخت کند.
گلایه مندی از بیمه
معقول تاکیدکرد: در بحث بیمه کشاورزی نخل ها گلایه‌مندی وجود دارد زیرا بیمه به صورت منطقه‌ای برآورد می‌شود و اگر در منطقه‌ای کشاورزی ۷۰ درصد خسارت دیده باشد اما در منطقه ۳۰ درصد خسارت اعلام شود بیمه به صورت منطقه‌ای غرامت بیمه را پرداخت می کند.
وی گفت: باید پرداخت‌ها به صورت موردی و باغی باشد نه منطقه ای.
معقول عنوان کرد: فلسفه وجودی بیمه کشاورزی حمایتی است زیرا عوامل جوی دست کشاورز نیست و تغییرات آب و هوایی با گرمای بی سابقه باعث ایجاد خشکیدگی خوشه خرما می شود و یک‌سال زحمت کشاورز در ماه آخر بی‌نتیجه می‌ماند.
وی اظهارداشت: سایه حمایتی که بیمه کشاورزی دارد قدرت ریسک کشاورز را بالا می برد.
به گزارش ایرنا شهرستان بم به عنوان قطب تولید خرمای مضافتی در کشور در فاصله ۱۹۵ کیلومتری شرق مرکز استان کرمان قرار دارد.