از آنجایی که استفاده از لبنیات با سلامتی مردم ارتباط تنگاتنگی دارد و سهم مهمی از سید خانوار غذایی را باید تشکیل دهد تقریبا عموم مردم با قیمت‌های آن آشنا هستند.
طی دو سال اخیر قیمت لبنیات در بازار از هیچ قاعده و اصولی پیروی نکرده است، بدون اینکه وارد آمارها و عدد و رقم شویم مردم می‌دانند که دو سال گذشته قیمت یک لیتر شیر در بسته تتراپک 900 تومان بود و همان شیر الان به قیمت 2200 تومان با افزایشی معادل 144 درصد به فروش می‌رسد یا شیر کیسه‌ای که 350 تومان بود به قیمت 900 تومان یعنی با افزایشی معادل 157 درصد عرضه می‌شود و بقیه محصولات لبنی هم مشابه همین وضعیت را دارد.
البته در این میان کم‌فروشی و کاهش کیفیت نیز وجود داشته که بر اساس گزارش سازمان استاندارد 12.5 درصد شیر و 24 درصد ماست از لحاظ وزن و چربی با آنچه که روی محصول درج شده بوده مغایرت داشته است.
اما آیا همه این افزایش قیمت‌ها با مجوز رسمی دولت بوده است؟
بررسی ها نشان می‌دهد بخش بسیار زیادی از این افزایش قیمت‌ها به صورت خودسرانه و در غیاب نظارت کسانی صورت گرفته که اتفاقا برای کنترل اینگونه موارد عهده‌دار مسئولیت شده‌اند.
قیمت لبنیات در ستاد تنظیم کنترل بازار مصوب می‌شود و امور اجرایی ستاد بسیج اقتصادی کشور نیز مسئول کنترل و اجرای دقیق این مصوبات است تا دقیقا بر اساس قانون انجام پذیرد.
اما ظاهرا طی این مدت این مسئولان تنها نظاره‌گر بوده‌اند زیرا قیمت‌ها در بازار به صورت افسار گسیخته و بدون تبعیت از هیچ قانونی هر روز بالا می‌رود کسی نیست این مصوبات را با قیمت بازار مطابقت دهد تا معلوم شود مثلا به جای 10 درصد افزایشی که ستاد تنظیم بازار تصویب کرده است قیمت‌ها به چه میزان در بازار افزایش یافته است؟
دولت سال گذشته در سه نوبت تنها با 27 درصد افزایش قیمت شیر در بازار موافقت کرد اما در پایان اسفند حدود 70 درصد قیمت شیر در بازار بالارفته بود.
در سال جاری نیز سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده 16 قلم کالای لبنی پر مصرف را قیمت‌گذاری کرد و هیچگاه قیمت جاری بازار تابع این مصوبات نبود.
بعد از این افزایش نوبت به گرفتن مجوز افزایش برای 58 قلم کالای لبنی کم مصرف نظیر مخلوط شیر با انواع عصاره میوه مانند شیرموز،شیرکاکائو،شیرنارگیل و یا دیگر محصولات لبنی بود، درحالی که مسئولان صنعت از افزایش 7 درصدی قیمت این محصولات خبر داده‌اند و تاکنون مجوز افزایشی ابلاغ نشده است اما قیمت اینگونه محصولات در بازار 10 روز قبل‌تر تا 42 درصد بالا رفته است؟
هر یک بسته شیر موز در بسته‌های تتراپک کوچک که پیش از این 700 تومان بود به یک هزار تومان رسیده و شیر کاکائو 600 تومانی به 800 تومان افزایش یافته و بقیه موارد هم مشابه همین است در حالی که در آخرین مصوبه ستاد تنظیم بازار مورخ 16 آبان قیمت یک بسته 600 سی‌سی شیرکاکائو 450 تومان قید شده است.
علاوه بر اینکه امور اجرایی ستاد بسیج اقتصادی کشور که مسئول نظارت بر اجرای دقیق مصوبات لبنی ستاد کنترل تنظیم بازار است نظارتی ندارد، سازمان تعزیرات حکومتی کشور نیز افسار اسب سرکش قیمت لبنیات را به پشتش انداخته و طی این مدت به غیر از تشکیل چند پرونده تخلف که عمدتا هم از صنف دامداران و تولید کنندگان بوده و جریمه برخی از آنها کار خاصی انجام نداده است و نتیجه‌ای که الان شاهدش هستیم افزایش روزانه لبنیات در بازار است.
سوال اینجا است که مگر چند کارخانه لبنی در سطح کشور داریم که نظارت بر آنها آنقدر سخت شده است که هر قیمتی که دلشان بخواهد روی محصول می‌زنند؟
800 برند لبنی که درکشور وجود داشته طی دوسال اخیر بر اساس گزارش مسئولان به 550 برند کاهش یافته است.
همه این موارد دست به دست داده و باعث کاهش مصرف شیر و لبنیات در کشور شده است، مسئولان از کاهش 15 الی 20 درصدی مصرف سرانه شیر در کشور خبر می‌د هند و مسئولان بهداشتی کشور نیز مرتب از خطرات و پیامدهای کاهش سرانه مصرف هشدار می‌دهند.
اما همه می‌دانیم دلیل این کاهش سرانه مصرف چیست؟ آیا غیر از این است که قیمت‌های لجام گسیخته، سهم لبنیات را از سبد خانوارها کم کرده است؟
چندین سال است سرانه مصرف شیر کشور نصف میانگین جهانی و یک چهارم کشورهای اروپایی است و یک ششم برخی کشورهای توسعه یافته است که تا 500 کیلوگرم سرانه مصرف دارند، میانگین مصرف سرانه شیر کشور قبلا بر اساس آمارها 80 کیلوگرم بود که قرار است تا آخر برنامه پنجم توسعه به 160 کیلوگرم برسد. اما ظاهرا به جای پیشرفت به دلیل سوء تدبیری‌ها و سوء مدیریت‌ها حالت پس‌رفت به خود گرفته است.
حال مسئولان خبر می‌دهند که قیمت لبنیات تا سال 92 افزایش نخواهد داشت، و معلوم نیست آیا منظور آنها مصوبات است یا قیمت بازار؟
آیا واقعا مسئولان در خود این توان را نمی‌بینند که بر مصوبات و اجرای قانون نظارت داشته باشند؟
آیا واقعا مردم می‌توانند به این وعده‌های مسئولان دل خوش کنند و امیدوار باشند که دیگر تا سال 92 شاهد افزایش قیمتی نخواهند بود؟
فارس