صمد کریمی مدیر اداره صادرات بانک مرکزی در برنامه تیتر امشب شبکه خبر در خصوص بازگشت ارز صادراتی به چرخه اقتصاد گفت: بر اساس آمار گمرک، میزان صادرات ۸ ماه نخست سال جاری ۳۱.۵ میلیارد دلار بوده است. مجموع فروش ارز صادرکنندگان غیر نفتی در سامانه نیما حدود ۸ میلیارد دلار بوده است و صاردکنندگان که وارد کننده هم بوده اند حدود ۸.۵ میلیارد دلار تامین ارز بانکی داشته اند یعنی از منابع بانک مرکزی برای صادر کنندگان برای تامین مواد اولیه استفاده کرده اند.
وی ادامه داد: صادرکنندگان حدود ۳.۲ میلیارد دلار هم از سامانه نیمایی ارز خریده اند. کل فروش ارز صادراتی تا ۱۲ دی ماه امسال ۱۰.۴ میلیارد دلار بوده است. پتروشیمی ها تا ۱۲ دیماه ۵ میلیارد یورو ارز وارد کرده اند و مجموع واردات ارز برای کل واردکنندگان نزدیک ۹ میلیارد دلار بوده است.
این مقام مسئول گفت: آمار نشان می‌دهد که شرکت‌های پتروشیمی بیشترین ارز برگشتی به چرخه اقتصادی را داشته اند که ۶ میلیارد یورو بوده است و بقیه گروه‌ها سهم به مراتب کمتری در برگشت ارز حاصل از صادرات داشته اند.
مدیر اداره صادرات بانک مرکزی گفت: برخی از صادرکنندگان، صادرات ریالی داشته اند که باید در آمار لحاظ شود. برخی نیز از ارز حاصل از صادرات برای واردات خود استفاده کرده اند و این ثبت نشده است بنابراین ما بر اساس تحلیل از وضعیت تجاری و رفتار صادرکنندگان شیوه نامه‌ای به وزارت صمت ابلاغ شد.
کریمی تصریح کرد: برآورد‌های اولیه نشان می‌دهد که در بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد، به استاندارد و هدف سیاست گذار پولی و ارزی که دولت دنبال می‌کرده است نرسیده ایم بنابراین باید صادرکنندگان تا پایان سال تعامل بیشتری با بانک مرکزی و دستگاه اجرایی داشته باشند.
وی تاکید کرد: بر اساس مقرارت بالادستی و مصوبات قوای سه گانه و تصویب نامه هیئت وزیران، بانک مرکزی تنها مسئول رسیدگی به تعهدات ارزی صادرکنندگان است بنابراین بانک مرکزی رویکرد تعاملی دارد و بعد از ۱۶ مرداد ماه تنها دو دستورالعمل برای صادرکنندگان صادر کرده است بنابراین در تسریع بازگشت ارز کمک کرده است، اما براساس رفتاری که صادرکنندگان داشتند، می‌توانستند در این زمینه بهتر عمل کرده و به اقتصاد کشور کمک کنند.
کریمی گفت: اینکه اعلام شده ۲۵ درصد ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصاد بازگشته، صحیح است، اما پتروشیمی‌ها بر اساس درآمد ارزی سعی کرده اند در پویایی کشور کمک کنند و قدم‌های مثبتی در این زمینه برداشته اند، بخش خصوصی هم کمک‌های شایانی کرده است.
این مقام مسئول تصریح کرد: نرخ ۴۲۰۰ تومان برای کالا‌های تخصیصی است که دولت در چارچوب سیاست‌های خود اعلام می کند. بازار ثانویه بازار خوبی است بانک مرکزی و سایر صادرکنندگان در این بازار حضور دارند و بانک مرکزی نرخی تعیین نکرده و نرخ میانگین انتخاب می‌شود.
وی افزود: شاخص‌ها و قدرت خرید باید در بازار ثانویه در نظر گرفته شود بنابراین در این بازار همگرایی بین نرخ اسکناس و .. وجود دارد.
بر اساس این گزارش محمدرضا مودودی سرپرست سازمان توسعه تجارت در این خصوص گفت: آمار ۹ ماهه صادرات نشان می‌دهد که از مرز ۳۳.۳ میلیارد دلار گذشته ایم و نزدیک به ۵.۵ درصد رشد صادرات را تجربه کرده ایم و از طرفی ۳۱.۸ میلیارد دلار واردات داشته ایم که نیاز کشور به واردات را نشان می‌دهد که باید تامین ارز شود.
وی افزود: بخش عمده‌ای از ارز باید صرف چرخه تولید، مواد اولیه و ماشن آلات و تجهیزات شود و اگر اصرار بر این است که ارز به چرخه اقتصاد برگردد براساس نیاز تولید است که چرخه اقتصاد کشور درگردش باشد.
مودودی تصریح کرد: سهم بازگشت ارز صادرات بخش خصوصی بسیار پایین است. اگر قرار باشد نرخ ارز بر اساس بازار آزاد باشد تورم ایجاد می‌کند و مدیریت بازار از دست خارج می‌شود بنابراین در بخش ۹ ماه بخش صادرات خود را کامل نشان نداد.
این مقام مسئول اظهار داشت: فرصت ۳ ماهه باید براساس تعیین تکلیف کالا‌ها مشخص شود بنابراین بخش خصوصی به هیچ عنوان تمایلی ندارد که وارد چرخه‌ای شود که بابت بازگشت ارز حاصل از صادرات پاسخگو باشد پس باید با بخش خصوصی به توافق برسیم و دولت و بانک مرکزی برای این کار باید راهکاری پیدا کنند.
بر اساس این گزارش حسین سلاح‌ورزی نایب رئیس اتاق بازرگانی ایران دیگر مهمان برنامه گفت: بر اساس اعلام بانک مرکزی درباره مبالغ برگشت ارز حاصل از صادرات متوجه می‌شویم که بخش خصوصی بهتر عمل کرده است و نرخ بازگشت ارز قابل قبول تری دارد.
وی افزود: بانک مرکزی ۵ روش برای بازگشت ارز به چرخه اقتصاد اعلام کرده، اما بازهم فقط بازگشت ارز را با استفاده از سامانه نیما محاسبه می‌کند. نکته دیگر که بانک مرکزی در نظر گرفته اما مقدور نیست این است که در شرایط تحریم و اختلال در سیستم مبادلات با کشور‌ها زمان ۳ ماهه برای برگشت ارز زمان منطقی نیست.
این مقام مسئول تصریح کرد:هیچ شکی نیست که باید ارز حاصل از صادرات به کشور برگردد و هیچ صادر کننده‌ای هم بدون بازگشت ارز نمی‌تواند به کار ادامه دهد بنابراین مد نظر بخش خصوص این است بخش عمده‌ای از ارز برگشته و مابقی هم به چرخه اقتصاد بر می‌گردد.
وی ادامه داد: واقعیت این است که سامانه نیما نتوانست به عنوان بازار عمل کند و در قیمت گذاری‌ها دخالت کردیم که صادرکنندگان تمایلی به عرضه ارز نداشتند پس بانک مرکزی و دولت باید به دنبال تامین ارز برای کالای اساسی و دارو و کالای استراتژیک باشند و بقیه را به بازار تعاملی و رقابتی موکول کند.
ندری کارشناس مالی در ارتباط تلفنی گفت: آمار اتاق بازرگانی و بخش خصوصی با سامانه نیما اختلاف دارد درحالیکه تراز تجاری برای ما در زمان فعلی اهمیت دارد پس باید بتوانیم ارز حاصل از صادرات را در اختیار واردکننده قرار دهیم.
وی افزود: به نظر نمی‌رسد بخش خصوصی بخواهد ارز حاصل از صادرات را در اختیار کسانی قرار دهد که می‌خواهند ارز را از کشور خارج کنند.
ندری ادامه داد: اکنون با توجه به شرایط کشور فقط سامانه نیماست که قابل اعتماد است، چون ارزی که وارد این سامانه می‌شود به نیاز‌های واقعی تخصیص پیدا می‌کند.