با مطالعه سِیرِ پیشرفت کشورهای توسعه یافته این واقعیت عَیان می شود که تقریبا تمامی آنها از حیث زراعت و کشاورزی در ترازی مترقی و توسعه یافته قرار دارند.
به واقع،با توسعه کشاورزی،بخش قابل توجهی از دغدغه های جامعه در خصوص امنیت و استقلال غذایی از بین می رود و کشوری که به این جایگاه نائل می شود با فراغ بال مضاعف به پیمایش مسیر پیشرفت و شکوفایی خود در عرصه های گوناگون مبادرت می‌ورزد.
البته حصول چنین توفیقی(توسعه کشاورزی)مستلزم تامین پیش نیازهای خاص به خود است و صرفا با شعار دادن،سخنرانی یا نگارش گزارش و مقاله این مهم محقق نخواهد شد.
توسعه مضاعف فرصت های شغلی در سایه پیشرفت و شکوفایی کشاورزی
ویژگی های اقلیمی ایران زمین از یکسو و پهنه وسیع جغرافیایی این خاک پر گوهر به مثابه فرصتی بی نظیر در حوزه کشاورزی محسوب می شود،فرصتی که کمتر کشوری در جهان با چنین ویژگی خاص و منحصر به فردی روبه‌رو است و می طلبد در شرایطی که استراتژی اقتصادی کشور در سطح کلان در چارچوب اقتصاد مقاومتی تعریف و طراحی شده بیش از هر زمان دیگر به این ظرفیت توجه شود.
محمد رضا خزائی، یکی از فعالان عرصه زراعت و باغداری در غرب استان تهران با اشاره به ظرفیت های کثیر و بالقوه کشاورزی در ایران اظهار کرد:اگرچه کشور ایران از دیرباز در زمره حوزه های جغرافیایی قرار می گرفت که از آن تحت عنوان کشورهایی که با پدیده خشکسالی دست و پنجه نرم می کنند قابل تعریف است اما این به معنای بسته بودن مسیر توسعه و شکوفایی نیست و حتی در مناطقی که با پدیده خشکسالی روبه‌رو هستند نیز با اتخاذ تدابیر هوشمندانه می توان به برداشت محصولاتی خاص مبادرت ورزید.
نوع گرایش سیاسی دولت ها نسبت به آن کم توجهی شده است
این فعال در حوزه کشاورزی و باغداری در ادامه بیان کرد:شهرستان های استان تهران و بخصوص منطقه غرب استان تهران از نمونه مناطقی است که به ریه تهران موسوم هستند و در حال حاضر نیز بخش اعظم نیازهای زراعی و باغی پایتخت به مدد ظرفیت های موجود در شهرستان هایی همچون شهریار و ملارد تامین و مهیا می شود.
خزائی معتقد است با همه این اوصاف،معضل کم آبی در این خطه جغرافیایی به یک عارضه و نارسایی بزرگ و جدی مبدل شده و تا زمانی که برای مرتفع سازی آن اقدامی جدی عملیاتی نشود حصول چنین هدفی(توسعه کشاورزی)ناممکن خواهد بود و این الگویی است که در سرتاسر کشور به فراخور موقعیت جغرافیایی و استعدادهای باغی و زراعی،جاری و ساری است.
این فعال حوزه زراعت و کشاورزی گفت:در صورت پیشرفت کشاورزی به معنای واقعی کلمه، فرصت های شغلی متعددی نیز تکثیر می شود که در قالب خود،جوانان جویای کار بسیاری را مشغول به کار و فعالیت خواهد کرد.
وی افزود:فعالیت در حوزه بسته بندی محصولات زراعی،حمل و نقل آن،فروش و عرضه ادوات و تجهیزات زراعی و کشاورزی،فعالیت در بخش صنایع تبدیلی که عموما در مجاورت اراضی کشاورزی برپا می شوند،عرضه محصولات زارعی و باغی بصورت عمده و خُرد(در قالب اصناف مربوطه) تنها نمونه هایی از فرصت های شغلی موجود و بالقوه در این حوزه به شمار می روند.
خزائی می گوید:از دیگر سو هر آنچه ضریب تولیدات و محصولات کشاورزی افزایش یابد،امکان توسعه صادرات غیر نفتی نیز ارتقاء پیدا می کند و می توان شاهد ارز آوری برجسته ای برای کشور بود و بالعکس در صورت کاهش این توان،چاره ای جز مصروف کردن ارز برای تهیه الزامات و نیازهای خانوارها و آحاد جامعه وجود ندارد.
وی افزود:افتخار به خودکفایی گندم،برنج،چای یا محصولات اینچنینی دیگر در کشورهای جهان به جهت همین موضوع است و به واقع چنین اقلامی در زمره محصولات اساسی و اصلی مردم تعریف می شود تا جایی که بعضا عنوان استراتژیک نیز به آن اطلاق می شود.
بنابر مطالعات انجام شده،بخش اعظم هدر رفت آب در کشور،به حوزه کشاورزی معطوف می شود و به تبع هر آنچه میزان این هدر رفت در اراضی زراعی کاهش یابد،بار مشکلات پیش روی این بخش با کاهش هر چه بیشتری همراه خواهد شد. یقینا تلاش برای توسعه آبیاری قطره ای در اراضی کشاورزی یکی از ضروریات فعلی کشور است، دستور کاری که مد نظر دولت قرار دارد و اقداماتی نیز در این خصوص عملیاتی شده اما همچنان تا رسیدن به نقطه ایده آل،فاصله ای طولانی احساس می شود.
کاهش سطح آب های زیرزمینی و تعمیق فزاینده تر عمق چاه های آب در غرب استان تهران،مشتی نمونه خروار است که با مطالعه و بررسی آن می توان به تصویری کلی از واقعیت های موجود در کشور پی بُرد.
بهزاد درخشان،مدیر سابق تعاونی روستایی شهریار در تشریح این عارضه بیان کرد: در سالیان نه چندان دور گذشته، با حفر ۱۰ تا ۱۵ متر چاه در این شهرستان (شهریار) به آب می‌رسیدیم، اما در حال حاضر برای دسترسی به آب در برخی مناطق می‌باید به حفر ۲۵۰ متری از زمین اقدام شود، تا دسترسی به آب مُیَسَر شود.
وی افزود: این امر نشان دهنده عارضه ای جدی است که در حال حاضر بسیاری از فعالان عرضه زراعی و باغی را با مشکلات عدیده مواجه ساخته و می باید برای حل و فصل آن چاره اندیشی کرد.
مدیر اسبق تعاونی روستایی شهریار در ادامه بیان کرد: هر گوشه و نقطه ای از کشور به نسبت موقعیت خاکی و جغرافیای که از آن برخوردار است مستعد برداشت محصولاتی متنوع است و با یک برنامه ریزی اصولی می توان ضمن استفاده حداکثری از این ظرفیت ها در زمینه توسعه تجارت نیز به توفقات فزاینده ای دست پیدا کرد.
وی افزود: یقینا پیش نیاز تحقق چنین امر خطیری به تامین الزامات کشاورزی معطوف می شود که یکی از مهمترین این الزامات آب است.
در طی سالیان گذشته بعضا شاهد افزایش قابل توجه نزولات آسمانی نیز بوده ایم اما همچنان سخن از خشکسالی و کمبود آب به میان می آید، امری که در محافل عمومی و خصوصی نیز مورد بحث قرار گرفته است.
واقعیت این است که در زمینه هدایت آب های سرگردان نیز برنامه ای مدون و اصولی تعریف و طراحی نشده و همین موضوع باعث می شود بخش قابل توجهی از نزولات آسمانی هدر رود.
کانال کشی و رعایت شیب استاندارد در شهرسازی،عاملی تعیین کننده در هدایت آب های سرگردان
یکی از راهکارهای اساسی برای هدایت آب های سرگردان را باید در پیاده سازی پروژه های سد سازی جستجو کرد،امری که انصافا در دهه های اخیر کشور ایران در این حوزه بسیار فعالانه اقدام کرده و تعدد و تکثر سد سازی ها در اقصی این مرز و بوم گواهی است بر صحت این ادعا، اما به موازات چنین پروژه هایی لحاظ کردن برخی تکنیک ها برای تحقق این امر(هدایت آب های سرگردان) نیز اصلی ضروری به شمار می رود.
محبوب اکبری، رئیس شورای شهر ملارد در تشریح این الزام و ضرورت بیان کرد:در صورت لحاظ کردن شیب لازم در شهرسازی و احداث کانال های شهری می توان بخش قابل توجهی از نزولات آسمانی را به سمت و سوی اراضی زراعی سوق داد.
وی افزود:در نقطه مقابل،بی توجهی به چنین اصلی،علاوه بر هدر رفت آب باعث جمع شدن آب در خیابان ها و معابر عمومی شهرها خواهد شد که در تردد و عبور و مرور عادی شهروندان نیز اختلالاتی جدی ایجاد می کند.
این عضو پیشین شوای شهر ملارد و رئیس فعلی شورای اسلامی این شهر در ادامه گفت:لایروبی به موقع کانال های شهری از دیگر الزاماتی است که می باید در زمان مقتضی توسط مدیریت شهری و دستگاه های ذی ربط عملیاتی شود در غیر اینصورت با وجود چنین کانال هایی،بهره وری از بارش ها و نزولات آسمانی دچار مشکل خواهد شد.
با جمع بندی مجموعه این اظهار نظرها این واقعیت هویدا می شود که برای توسعه کشاورزی می باید به اتخاذ تدابیر هوشمندانه در عرصه های گوناگون مبادرت ورزید که یکی از این عرصه ها تامین آب مورد نیاز زراعت و باغداری است.
البته فاصله گرفتن از کشاورزی سنتی،اعمال آمایش سرزمینی،کشت و کار مناسب و متناسب با موقعیت جغرافیایی مناطق کشور،تدوین،طراحی و آمادگی اصولی برای مقابله با سرمازدگی یا گرمازدگی و ...از دیگر الزاماتی است که به مثابه حلقه های یک زنجیره به هم پیوسته،مدد رسان تحقق این امر خطیر(شکوفایی کشاورزی)خواهد بود و امید آن می رود با همیاری و همگرایی تمامی دستگاه های ذی ربط،شاهد پیشرفت و توسعه هر چه بیشتر کشاورزی در این خطه پر گوهر (ایران) باشیم که قطعا با حصول آن روند توسعه اقتصادی کشور نیز تسریع خواهد شد.