از زمان آغاز بکار فعالیت دولت تدبیر و امید تاکنون افزون بر ۷۶۶ هزار تن انواع محصولات استان اصفهان به دیگر کشورها صادر شده و درآمدزایی ۹۶۰ میلیون دلاری را برای کشور به همراه داشته و مقایسه آن از رشد پنج برابری صدور تولیدات از حیث وزنی و ۲.۳ برابری از لحاظ ارزش حکایت دارد که از دلایل آن می توان با اتخاذ تدابیر صحیح و موثر و برنامه‌ریزی و اقدامات متناسب دانست.
ضمن اینکه رشد سال به سال اعداد نامبرده نشان از توجه جدی به این بخش دارد و به گفته کارشناسان امر قابلیت افزایش را با اتخاذ راهبردهای اصولی خواهد داشت.
بنا به گفته‌های حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری به وزیر جهاد کشاورزی با محوریت سیستم‌های فناورانه نوین کشاورزی با توجه به گسترش شرکت‌های دانش‌بنیان، توجه به تقویت کشت گلخانه‌ای در تولید محصولات کشاورزی، کاهش قابل توجه آثار بودجه‌ای ایفای نقش دولت در تضمین خرید محصولات کشاورزی و محور قرار دادن تامین امنیت غذایی و سلامت تغذیه در سیاست‌گذاری‌های بخش به عنوان اولویت‌های تخصصی، نمودی واضح از توجه دولت به این بخش محسوب می‌شود.
ایجاد تغییرات اساسی در ساز و کار مبادله محصولات بخش به منظور به حداقل رساندن واسطه‌گری غیرضرور و بهره‌مندی هر چه بیشتر کشاورزان، بازتعریف زنجیره تولید به منظور کاهش ضایعات کشاورزی و استفاده بهینه از منابع محدود آبی کشور، به حداقل رساندن رشد مصرف انرژی در بخش کشاورزی با افزایش بهره‌وری انرژی، پیاده‌سازی الگوی مناسب کشت و هدایت نمودن حمایت‌ها از تولیدکنندگان به رعایت این الگو و تولید پایدار محصولات راهبردی، افزایش تولید در واحد سطح و تولید محصولات سالم از دیگر تاکیدات رییس جمهوری در بخش اولویت‌های تخصصی مرتبط با جهاد کشاورزی است.
در همین ارتباط، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهوری مهر سال قبل به وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی و صنعت، معدن و تجارت دستور داد تا مساعدت لازم را برای تسهیل صادرات محصولات کشاورزی به خارج از کشور انجام دهند.
زمین‌های کشاورزی ۵۶۸ هزار هکتار برابر پنج درصد از مساحت استان و ۳.۹ دهم درصد از اراضی کشور است، ۱۸۵ هزار نفر در بخش کشاورزی استان فعالیت می کنند، ۱۱ درصد از اشتغال و هفت درصد از تولید ناخالص ملی استان به بخش کشاورزی اختصاص دارد، این استان به عنوان از اصلی‌ترین کانون‌های کشاورزی کشور با برخورداری از تجارب در نوع کشت و کار در بسیاری از زمینه‌ها موفق بوده که توسعه صادرات بویژه در طول فعالیت عملکرد دولت یازدهم و دوازدهم به ثبت رسیده است.
این سرزمین از حیث بخش‌ها و زیرمجموعه‌های مختلف صنعت کشاورزی در جایگاه ممتاز و اصلی کشورمان قرار دارد، برای مثال ۴.۶ میلیون تن محصولات باغی و ۸۰۰ هزار تن محصولات گلخانه‌ای از سرجمع ۶.۵ میلیون تن انواع محصولات کشاورزی و دامی در شرایط نُرمال در این استان تولید می‌شود.
از نظر رتبه‌بندی این استان با تولید سالانه یک میلیون و ۳۷۰ هزار تن شیر در جایگاه نخست قرار دارد و با تولید ۲۰۰ هزار تن گوشت مرغ و ۱۰۰ هزار تن تخم‌مرغ جایگاه دوم کشوری را به خود اختصاص داده است.
تولید سالانه هشت هزار تن بوقلمون و یک‌هزار تن شترمرغ رتبه یک را برای این خطه رقم زده و دامداران منطقه ۶۸ هزار تن گوشت قرمز در یک سال تولید می‌کنند که از این نظر رتبه پنجم و با تولید هفت هزار تن عسل در جایگاه سوم کشور قرار گرفته است، اصفهان با تولید ۶۸ میلیون قطعه ماهیان زینتی و ۳۰۰ هزار تن پیاز در رتبه نخست و با تولید ۳۷۲ هزار تن محصولات گلخانه‌ای، ۴۸۵ هزار تن سیب‌زمینی و ۲۴۳ هزار تن سیب در جایگاه سوم قرار دارد.
آلمان، انگلیس، هلند، کرواسی، گرجستان، استرالیا، کانادا، کره جنوبی، ارمنستان، کویت، آمریکا، چین، هند، مالزی، سنگاپور، آذربایجان، ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان، بحرین، پاکستان، قطر، عربستان، سومالی، قزاقستان، عراق، افغانستان، عمان، سودان و سومالی از جمله مقاصد صادرات کشاورزی و دامی استان اصفهان به شمار می‌روند.
از مهمترین محصولات صادراتی کشاورزی و دامی اصفهان به مقصد کشورهای خارجی می توان به حیوانات زنده مانند مرغ، خروس، بوقلمون، پرندگان شکاری( به منظور امور تحقیقاتی) ماهی، گوشت مرغ، تخم مرغ، میگو، شیر خشک، لبنیات، عسل، صیفی جات، خشکبار، زعفران، انواع میوه مانند زردآلو، هلو، انواع شیره، لعاب و مواد غلیظ کننده، انواع روغن مانند روغن بادام و سویا، قند و شکر، انواع شیرینی، انواع خمیر، رب گوجه فرنگی، فرآورده‌های غذایی مرکب، آبمیوه، گلاب و انواع وسایل و دستگاه‌های کشاورزی و همچنین تجهیزات گلخانه‌ای اشاره کرد.
آنطور که مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان گفت، این استان از مناطق پیشرو و صادرکننده انواع محصولات کشاورزی به سایر نقاط جهان است و محصولاتش را در پنج گروه را به دیگر کشورها می‌فرستد.
فرهاد حاجی‌مرادی اظهارداشت: کشورهای همسایه و کشورهای آسیای میانه از جمله اصلی‌ترین مقاصد صادرات محصولات کشاورزی استان اصفهان به شمار می‌روند و البته بخش قابل توجهی هم به سایر قاره‌ها و کشور ها صادر می‌شود.
وی افزود: اگر تمامی کالاها، مواد و خدمات تولید شده در اصفهان از مبدا گمرک این استان به دیگر کشورها ارسال می‌شد آمار و ارقام مربوط به این میزان صادرات حتی تا ۲ برابر افزایش پیدا می‌کرد اما به دلیل ارسال کالا از دیگر مبادی گمرکی، اعداد ارقام را دستخوش تغییر قرار داده است.
قابلیت‌های منحصر بفرد اصفهان برای صادرات محصولات
مدیر توسعه بازرگانی سازمان جهاد کشاورزی اصفهان، پایانه بارهوایی(کارگو ترمینال) فرودگاه بین‌المللی این کلانشهر را زیرساختی مفید و موثر نسبت به سایر استان‌ها دانست و گفت: بهره‌مندی از این زیرساخت مناسب، سیر صعودی صادرات را در آینده نزدیک رقم خواهد زد.
حاجی مرادی اضافه کرد: برای مثال در دوران کرونا با توجه به اینکه حمل و نقل جاده ای تا حدودی کاهش یافت صادرات از اصفهان بوسیله کارگو ترمینال دنبال شد و در صورت گسترش حمل و نقل از طریق هواپیما شاهد افزایش چشمگیر ارسال محصولات خواهیم بود.
وی وجود سردخانه مستقر در کارگو ترمینال اصفهان را از جمله دیگر مزایای این شهر توصیف کرد و افزود: قابلیت مورد اشاره در کشور بی همتاست و ما می‌توانیم از آن به عنوان یک نقطه قوت بسیار اساسی و ارزشمند استفاده کنیم.
این پایانه در زمینی به مساحت بیش از ۲ هزار متر مربع با مشارکت توسط اتحادیه تولید و صادرکنندگان میوه استان اصفهان در فرودگاه بین المللی شهید بهشتی ساخته شد و سال گذشته آغاز بکار کرد و ظرفیت صادرات کالا و بار از این پایانه به گفته مسوولان امر در طول هفته ۷۰ تُن تخمین زده شده است.
مدیر بازرگانی سازمان کشاورزی اصفهان درباره راهکارهای افزایش صادرات انواع محصولات دامی و کشاورزی از استان اصفهان به کشورهای خارجی خاطرنشان کرد: هر اندازه بتوان به سوی کشاورزی مبتنی بر تکمیل زنجیره‌های ارزشی پیش رفت به صادرات توسعه یافته و پایدار دست خواهیم یافت.
حاجی مرادی در ارتباط با اهمیت هم افزایی و همکاری بیشتر تولید و صادرکننده تاکید کرد: صادر کننده و تولید کننده باید به یکدیگر وصل باشند تا ساز و کارهای صدور کالا به دیگر کشورها با شرایط بهتری رقم خورده و سبب حذف تدریجی دلالانی شود که نه تنها سودی عاید این صنعت نمی‌کنند بلکه به توسعه و گسترش آن ضربه می‌زنند.
به گفته وی بهبود کیفیت تولیدات کشاورزی که همواره از آن یاد می‌شود از مقوله‌های با اهمیتی است که باز هم باید به آن تاکید کرد تا سبب حذف برخی مشتریان و نارضایتی آنان نشود.
برنامه‌ریزی، تولید بهتر و صادرات پر رونق را رقم زد
عضو هیات علمی و استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان گفت برای بررسی صادرات و رفع موانع آن باید این مقوله را به ۲ دسته موانع تولید و موانع پس از تولید دسته بندی کرد و با تقسیم بندی هر یک بصورت ویژه با برنامه ریزی و اقدام درست زمینه تولید بهتر و صادرات پررونق تر را رقم زد.
محمد مهدی مجیدی اظهاراشت: شکی نیست که هزینه‌های تولید بالاست و باید تولید را به بصورت علمی‌تر و با بهره‌وری بالاتر پیش برد، هر اندازه بتوانیم به صورت علمی محور به این صنعت نگاه کنیم محصولات و تولیدات باکیفیت‌تر و کشورهای بیشتری برای صادرات خواهیم داشت.
وی اضافه کرد: راهکارهای ترویجی درست باید به صورت جدی دنبال شود، همچنین در استان به دلیل برخی مشکلات اساسی مانند کمبود آب و خشکسالی و یا سرما باید راهکارهایی در نظر گرفت که در صورت وقوع چنین مشکلاتی منجر به کاهش تولید و صادرات نشود.
این استاد کشاورزی، تغییر الگوی کشت را از دیگر مواردی دانست که اتکا به آن می‌تواند سبب جذب بازارهای جدید در کشورهای دیگر و صادرات روز افزون شود.
مجیدی با تاکید بر اینکه رصد بازارهای دیگر کشورها به طور درست ضرورت دارد و به کشف مقاصد جدید منجر می شود، خاطرنشان کرد: در همین زمینه، تغییر الگوی کشت و افزایش تنوع در محصولات به کشورهای مقصد اهمیت دارد.
عضو هیات علمی و استاد دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان رفع موانع قانونی دست و پاگیر را از دیگر راهکارهایی دانست که به بیشتر شدن صادرات می‌انجامد و در این ارتباط افزود: حساسیت دستگاه های نظارتی در برخی استان‌ها مانند اصفهان در مقایسه با سایر نقاط کشور بیشتر است که باید با تسهیلگری و همکاری بیشتر برای رونق تولید و صادرات گام برداشت.
وی خاطرنشان کرد: از آنجا که تامین نیازهای اولیه مردم از بخش کشاورزی است این بخش باید به اولویت استان تبدیل شود تا بتواند ضمن درآمدزایی برخی مشکلات دیگر مانند اشتغال را نیز حل و فصل کند، همچنین نیاید از یاد برد که ورود گسترده‌تر فعالان اقتصادی بخش خصوصی به این عرصه ضروری است.
این پژوهشگر کشاورزی ادامه داد: یکی از دلایلی که سرمایه گذاران و فعالان اقتصادی به این صنعت کمتر توجه می‌کنند زودبازده نبودن بخش کشاورزی است، فعال اقتصادی به درآمدزایی و درآمد پایدار می‌اندیشد و این درحالیست که ریسک در کشاورزی نسبت به مقوله‌هایی مانند املاک و مستغلات یا خودرو بالاست و باید با قوانین و مقرراتی و حمایت‌های اصولی از این ریسک بالا جلوگیری کرد.
مجیدی به ضرورت هم‌افزایی بین نهادهای حاکمیتی و مدیریتی در استان اصفهان برای بهبود تولید محصولات کشاورزی و صادرات آن اشاره کرد و ادامه داد: این مقوله باید از استانداری‌ها تا سازمان‌ها و نهادهای مستقر در استان به طور جدی دنبال شود تا در نهایت به بیشتر شدن مقاصد صادراتی استان اصفهان بیانجامد.
فناوری و بسته‌بندی بهتر لازمه جذب مشتریان جدید خارجی
استاد کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان، فناوری و بسته‌بندی و عرضه مناسب محصولات دامی و کشاورزی در بازار فعلی را از جمله مقوله‌های مهم و مورد توجه دیگر کشورها دانست و اضافه کرد: صنعت بسته بندی و ارسال محصولات باید به گونه‌ای باشد که ضمن حفظ کیفیت، ترغیب بیشتری را برای مشتریان جهت استفاده از محصولات ایرانی در پی داشته باشد.
همچنین رییس سازمان جهاد کشاورزی استان اصفهان با اشاره به اقدام‌های صورت گرفته در یک سال گذشته، از برنامه‌ریزی برای اجرای طرح‌هایی در راستای ارتقای بهره‌وری و ارزش افزوده در بخش کشاورزی این استان خبر داد.
مهرداد مرادمند افزود: تلاش داریم با ایجاد زنجیره ارزش، محصولات را صادرات‌محور تولید کنیم تا هر زمان که ضرورت داشت، آمادگی این موضوع را داشته باشیم؛ اگرچه در حال حاضر محصولات لبنی از جمله خامه، گلخانه‌ای مانند فلفل دلمه‌ای رنگی، گوجه فرنگی و شیر خشک از استان در حال صادرات است
وی با اشاره به اهمت امسال برای توسعه کشاورزی و صادرات تاکید کرد: درباره صادرات و تولید با کیفیت‌تر نیز برنامه‌هایی داریم که امیدواریم به نتیجه برسد.
این در حالی است که به گفته مدیرکل دامپزشکی اصفهان ارزش صادرات محصولات فرآورده‌های دامی این استان در سه ماهه نخست سال جاری بیش از ۱۳ میلیون دلار بود.
شهرام موحدی اظهارداشت: از ابتدای سال تاکنون افزون بر ۱۰ هزار و ۶۶۰ تُن انواع محصولات و فرآورده‌های دامی از استان صادر شد که مرغ، تخم مرغ، ماهی، میگو، خامه، پنیر، خامه پاستوریزه و استریل، عسل، پای مرغ، پنجه مرغ، هزارلا، پودر آب پنیر، کنسانتره شیر و روغن صنعتی طیور از جمله محصولات صادراتی استان بوده است.
وی با بیان اینکه ۶۵ درصد صادرات خامه کشور به روسیه توسط استان اصفهان انجام می شود اضافه کرد: سال گذشته بیش از ۱۳ هزار تن خامه پاستوریزه و استریل از اصفهان به روسیه صادر شد.
اصفهان رتبه اول تولید گوشت مرغ و بوقلمون، رتبه چهارم تولید گوشت قرمز، رتبه دوم تولید تخم مرغ و رتبه اول تولید شیر خام و رتبه سوم تولید عسل کشور را داراست.
استان اصفهان دارای بیش از هفت میلیون و۸۰۰ هزار راس انواع دام است که این خطه را به یکی از قطب‌های تولید فرآورده‌های دامی در کشور تبدیل کرده است.