به همت متخصصان جوان شرکت مرغ مادر دیزباد (مشهد) از شرکت های زیر مجموعه سازمان اقتصادی کوثر، احیاء و بازیابی سویه مرغ بومی آرین در ایران انجام گردیده و با این دستاورد بزرگ، توانایی تأمین داخلی بخش قابل توجهی از جوجه یک روزه گوشتی مورد نیاز کشور فراهم خواهد شد.
تا به امروز دانش تولید مرغ لاین در جهان در دستان 6 کشور آمریکا، آلمان، هلند، انگلیس، فرانسه و همچنین ایران (با داشتن مرغ لاین آرین) به عنوان تنها دارنده لاین مرغ در خاورمیانه بوده است. اهمیت این دانش در جهان به حدی است که آن را با تکنولوژی هسته ای مقایسه می کنند ولی متاسفانه طی سالیان گذشته ایران از این امتیاز ویژه خود استفاده نکرده و سویه لاین آرین با افزایش واردات و در نتیجه وابستگی به سویه های مرغ اجداد و مادر خارجی در حاشیه مانده و روز به روز ضعیف تر شده است. امروز کشورهایی که مرغ لاین در اختیار ندارند برای تولید گوشت مرغ و تخم مرغ وابسته به کشورهای دارای این فناوری هستند. اگر این موضوع را با بحث تحریم های بین المللی و امنیت غذایی در کنار هم بررسی کنیم، مشخص می شود که دسترسی یا عدم دسترسی به مرغ لاین چقدر برای کشوری مثل ایران اهمیت داشته و می تواند تبدیل به سلاحی برای تهدیدهای جدی علیه کشورمان توسط دولتهای متخاصم باشد.
با علم بر این موضوع که میزان مصرف سالانه گوشت مرغ در کشور بیش از دو میلیون تن بوده و ارزشی بالغ بر 150 هزار میلیارد ریال دارد نمی‌توان به راحتی از اقتصاد صنعت طیور و وابستگی آن به تحریم چشم پوشی کرد. حال با وجود داشتن یک لاین مرغ ایرانی آیا عدم حمایت شایسته حاکمیت از این ظرفیت بومی و قرار دادن صنعت حساس طیور در معرض خطر کار عاقلانه‌ای خواهد بود؟!
روایت افول لاین مرغ آرین در کشور
لاین مرغ سویه آرین از اوایل دهه 70 تا اوایل دهه 80 شمسی بیش از 85 درصد نیاز مرغ اجداد و مادر صنعت پروتئین طیور کشور را تأمین می کرد. سویه آرین در مقابل سویه های خارجی جثه کوچک تری داشت و نیز با افزایش دوره نگه داری در مرغداری حساسیت آن برای بروز بیماری تنفسی افزایش پیدا می کرد. بنابراین از نیمه اول دهه 80 شمسی به علت ورود انواع نژادهای مرغ درشت جثه و دارای دوره پرورش بیش از 35 روز، توان رقابتی خود را در بازار طیور کشور از دست داد و سهم مرغ لاین آرین از 85 درصد به کمتر از 1 درصد فعلی رسید و در نتیجه نژاد پایه ای صنعت طیور کشور تا کنون به طور کامل وابسته به نژادهای مرغ اجداد خارجی بوده است.
مزیت¬ های لاین آرین بومی در مقابل رقبای خارجی
بنا به گفته صنعتگر، مدیرعامل شرکت مرغ مادر دیزباد: « وزن استاندارد تحویل به کشتارگاه مرغ زنده در دنیا 2 الی 2.1 کیلوگرم است و عمده مرغ های موجود در بازارهای جهانی دارای وزن 1400 الی 1600 گرم می باشند. مرغ سویه آرین در طول دوره رشد رسیدن به این وزن استاندارد جهانی هیچ تفاوتی با انواع نژادهای رقیب خارجی خود ندارد، بنابراین از لحاظ مصرف دان و سایر نهاده های طیور هیچ هزینه مازادی به تولید کنندگان تحمیل نخواهد کرد. مضافاً بر اینکه حتی ممکن است هزینه مربوط به کنترل بیماری ها و نیز مصرف آنتی بیوتیک در واحدهای پروش دهنده مرغ آرین در مقایسه با نژادهای وارداتی کاهش یابد. چراکه این نژاد بومی در برابر برخی بیماری های اپیدمیک نظیر نیوکاسل، آنفلانزا، گامبور و برونشیت که نژادهای وارداتی به شدت در برابر آن ها حساس و دارای تلفات هستند، مقاوم می باشد. از طرفی، با توجه به اینکه طول دوره رشد این نژاد در مقایسه با نژادهای خارجی کوتاه تر است، مرغداران می توانند دو دوره رشدی مازاد بر چهار دوره ای که هر سال دارند اضافه کنند و بدین ترتیب با افزایش میزان عرضه مرغ تولیدی خود در بازار، سوددهی خود را نیز افزایش دهند.»
صنعتگر پیرامون ظرفیت اقتصادی و اشتغال زایی لاین آرین افزود: « باید در نظر داشت که درحال حاضر 47000 واحد مرغداری با ظرفیت حدود 412.525.000 قطعه جوجه ریزی و اشتغال بیش از 58.330 نفر در کشور وجود دارد و سویه آرین می تواند بخش قابل توجهی از نیاز صنعت طیور کشور به جوجه یک روزه را تأمین نماید و بدین شکل می توان حجم قابل توجهی از نیاز جمعیت کشور به پروتئین حیوانی را با اتکا به نیروهای داخلی و توان بومی و بدون صرف ارز تأمین نمود و امنیت غذایی کشور را در دوران تحریم های ظالمانه علیه کشورمان تضمین کرد.»
این مدیرعامل جوان صنعت طیور کشور ادامه داد: «لاین آرین ظرفیت قطع وابستگی ایران از کشور انگلیس را دارد به طوری که مجتمع پرورش دهنده این سویه که در اختیار وزارت جهاد کشاورزیست، با 300هزار قطعه مرغ اجداد و یک میلیون قطعه مرغ مادر ظرفیت تولید کل جوجه گوشتی کشور را دارد. علاوه بر اینکه با توجه به وضعیت اقتصادی و همچنین مطلوبیت گوشت مرغ آرین به نظر می‌رسد که این مرغ بتواند مجددا جایگاه خود را در بازار داخلی و حتی بین‌المللی پیدا کند.»
احیای مرغ آرین و آمادگی تأمین داخلی نهاده اصلی زنجیره طیور، توسط شرکت دیزباد
با پشتکار متخصصین جوان و متعهد کشورمان و قول مساعدت¬های وزارت جهاد کشاورزی، شرکت «مرغ مادر دیزباد مشهد» بعنوان یکی از شرکت های زیر مجموعه سازمان اقتصادی کوثر، توانسته است با نگهداری و پرورش بیش از 110.000 قطعه مرغ اجداد سویه آرین، پشتوانه ژنتیکی گرانبهایی را برای صنعت طیور کشور تأمین نماید و از سوی دیگر با تولید جوجه مادر و تخم مرغ نطفه دار قادر خواهند بود بیش از 70 درصد از نیاز کشورمان را به جوجه گوشتی یک روزه تأمین نمایند. این شرکت ضمن حرکت به سمت بی نیازی کشور از واردات سویه های مرغ اجداد خارجی، همراه با اصلاحات و انتخاب های ژنتیکی لاین مرغ آرین، در صدد تقویت استعدادهای رشدی این نژاد بومی است.
در حال حاضر شرکت دیزباد بمنظور کاهش فشار تحریم های ظالمانه در زمینه تأمین اجداد جوجه یک روزه گوشتی اقدام به احیاء سویه آرین با سرمایه گذاری ثابت در 3 واحد بالغ بر 800 میلیارد ریال و سرمایه در گردش بالغ بر 400 میلیارد ریال نموده است.
سال جهش تولید و راه سخت پیش روی شرکت دیزباد
اکنون می توان ادعا نمود که با حمایت و پشتیبانی های لازم از سویه آرین قادر خواهیم بود نه تنها بخش قابل توجهی از نیاز به تخم مرغ نطفه دار و جوجه گوشتی یک روزه مزارع کشور را تأمین نماییم، بلکه با گسترش و توسعه مزارع اجداد و مرغ مادر، در زمینه صادرات جوجه یک روزه نژاد آرین به سایر کشور ها از جمله کشورهای همسایه و منطقه خاورمیانه گام بسزایی در صادرات غیر نفتی و ارزآوری برداشته و با تدبیر مجاهدانه مانع اثرگذاری فتنه تحریم گذاران شویم.
لازمه ارتقای ظرفیت تولیدی سویه مرغ آرین ادامه فرآیند اصلاح ژنتیکی و ارتقای آن به رسیدن صفات همتراز با نژادهای وارداتی است. متاسفانه طی دهه های گذشته علی رغم سرمایه گذاریهای کلان کشورهای صاحب لاین مرغ در جهت ارتقای صفات ژنتیکی مطلوب این نژادها، لاین آرین در ایران مورد بی مهری قرار گرفته و هیچ کار جدی برای ارتقای صفات مطلوب ژنتیکی آن انجام نشده است. فرآیند اصلاح ژنتیکی بدون داشتن سهمی در بازار کامل نمی شود، بنابراین در اولین گام دولت باید برای حمایت از لاین بومی مرغ ایران (آرین)، ضمن خرید تضمینی این سویه مرغ از تولیدکنندگان و ارائه یک سری امتیازات به واحدهای پرورش دهنده این مرغ بومیِ احیا شده، باید سهم مشخصی برای واردات هر نژاد خارجی در نظر بگیرد تا جوجه لاین ایرانی نیز در بازار صنعت طیور جایگاه واقعی خود را پیدا کند.
امروز و در سال مزین به نام «جهش تولید» خبر خوش احیای این سویه بومی و سرمایه‌گذاری برای بهبود صفات بازارپسندی و از بین بردن نقاط ضعف آن، می‌تواند گام بزرگی در راستای استقلال سیاسی و تحقق شعار خودکفایی غذایی جمهوری اسلامی ایران باشد که این مهم در گرو اراده، برنامه‌ریزی و همت مضاعف مسئولین، تولیدکنندگان و علی الخصوص مردم ایران اسلامی می باشد.